SeS Dalgalari

SeS Dalgalari
Ses dalgalari, en önemli boyuna dalga örnekleridir. Bu dalgalar, herhangi bir ortamda (yani gazlar, katilar ve sivilar), ortamin özelliklerine bagli olan bir hizla yayilirlar. Ses dalgasi, bir ortamda yayilirken; ortamin parçaciklari, dalganin hareket dogrultusu boyunca yogunluk ve hacim degisiklikleri üreterek titresir. Bu, parçacik hareketi, dalga hareketinin yönüne dik olan enine dalga hareketindeki durumun tersidir.
Ses dalgalari seklinde ortaya çikan yer degistirmeler, denge konumundan itibaren her bir molekülün boyuna yer degistirmesini gerektirir. Bu sikisma ve genisleme seklinde yüksek ve alçak basinç bölgelerinin olusumuna yol açar. Bir mikrofonun diyaframindaki gibi, ses dalgasi kaynagi sinüsel olarak titresirse, basinç degisimleri desinüsel olur. Harmonik ses dalgalarinin matematiksel taniminin, teldeki harmonik dalgaya özdes oldugunu göreceksiniz.


boylamsal dalgalar

Frekanslarina göre, boyuna mekanik dalgalar, üç gruba ayrilir:
Isitilebilir dalgalar, insan kulaginin duyarlilik sinirlari içinde olan ses dalgalaridir. Bu dalgalar 20 Hz ile 20.000 Hz frekanslari arasindadir. Bu sesler, degisik yollarla yaratiyabilir: müzik aletleriyle, bogazdaki ses telleriyle ve hoparlör ile.
Sesalti (infrasonic) dalgalar, isitilebilir mertebenin altindaki frekansta olan boyuna dalgalardir. Deprem dalgalari bu dalgalara örnektir.
Sesüstü (ultrasonik) dalgalar, isitilebilir mertebenin üstünde frekanslari olan boyuna dalgalardir. Örnegin, bu dalgalar, bir kuartz kristaline, alternatif elektrik alanin uygulanmasiyla elde edilebilir.
Gücü, bir halden digerine dönüstüren herhangi bir aygit, transducer (dönüstürücü) olarak adlandirilir. Mikrofon ve kuartz kristal gibi, seramik ve magnetik fonograf pikaplar da ses dönüstürücülerine ait genel örneklerdir. Bazi dönüstürücüler, ultrasonik dalgalar yaratabilirler. Böyle aygitlar, ultrasonik temizleyicilerde ve sualti denizciliginde kullanilir.
Ses, sifir derecedeki havada, saniyede 331 m, 20 derecedeki havada 343 m, sifir derecedeki helyum gazi içinde 972 m ve sifir derecedeki hidrojen gazi içinde 1286 m; 25 derecedeki suda 1493 m, deniz suyunda 1533 m; alüminyumda 5100 m, bakirda 3560 m ve yapay kauçukta 54 m hizla ilerler.